کاربست الگوی پسکاوی تجارب زیست مؤمنانه (مطالعه موردی: بررسی آتش‌به‌اختیار در سیرة معصومان علیهم السلام)

چکیده
الگوی «پسکاوی تجارب زیست مؤمنانه» روشی پیشنهادی برای مطالعه در حوزة علوم انسانی‌اسلامی با بهره‌گیری از تجارب زیستة مؤمنان و با لحاظ تأثیرپذیری آنان از معارف دینی در فهم پدیده‌ها و عملکردهای زندگی است. در این الگو نخست فهم‌ها یا عملکردهای مؤمنانه شناسایی و سپس به‌مثابه فرضیه‌ای ملهم از دین، به دین عرضه و ارزیابی می‌شود تا در نهایت از این طریق به دانش‌های جدید و مطابق شرایط جدید ـ و البته مورد تأیید دین ـ برسیم. در این تحقیق با روش تحلیلی ـ توصیفی به‌دنبال کاربست و نشان دادن نحوه استفاده از این روش برای تحقیق در حوزة علوم انسانی اسلامی و نشان دادن ظرفیت‌های آن هستیم که مطالعه موردی این روش، بر ایده «آتش‌به‌اختیار» انجام شده ‌است؛ ایده‌ای که از سوی مقام معظم رهبری مطرح گردید. «آتش‌به‌اختیار» نمونة بارز تجارب زیست مؤمنانه است که ظرفیت بازخوانی در قالب الگوی پسکاوی برای تولید علم و نظریه دینی را دارد.‌ براین‌اساس‌، دیدگاه «آتش‌به‌اختیار» پس از شناسایی دقیق به‌عنوان فرضیه، به یکی از منابع مهم دینی، یعنی سیره عرضه و ارزیابی گردید. مطابق نمونه‌های یافت‌شده از سیره، دیدگاه «آتش‌به‌اختیار‌» در کلیت خود با سیره قابل تأیید است و انجام عمل آتش‌به‌اختیار در برخی شرایط اجتماعی مجاز و در هنگام عمل به آن نیز رعایت برخی شروط لازم است.
کلیدواژه‌ها: آتش‌به‌اختیار، آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، سیرة معصومان علیهم السلام، الگوی پسکاوی، تجارب زیسته

 

ادامه مقاله

نخبگان فساد

طبق نظریه نخبه‌گرایی سازمانی، همه‌ی تغییر و تحولات جامعه زیر سر نخبه‌هایی است که به طور سازمان یافته دارن با هم کار می‌کنند.

 

در مساله‌ی حجاب، نخبگان مروج برهنگی و بی حیایی، خیلی آزادانه و سازمان یافته دارن برای خودشون کار می کنن. طبق نظریه نخبه گرایی سازمانی، تا موقعی که اینها دارند آزادانه و هماهنگ کار می‌کنند، شما هرچی کار فرهنگی و قانونی و قضایی روی مردم انجام بدی هیچ فایده ندارد.

راه حل چیست؟

باید ارتباط سازمانی این نخبگان از بین برود.  طوری که نتونن هماهنگ با هم کار کنند.

 

وقتی سازمان نخبگان مروجان فساد (مثل بعضی از سلبریتی ها و مدل‌ها و ...) از بین رفت. این نخبگان مذهبی هستند که به طور سازمان یافته باید وارد میدان شوند. 

تکلیف گرایی

 

بنده به شدت مخالف نتیجه گرایی هستم، نه اینکه نتیجه مهم نباشه، بلکه چون در اکثر اوقات اصلا نتیجه قابل سنجش نیست که بخواد ملاک واقع بشه.

ما باید به اون وظایفی که عقل و شرع میگه عمل کنیم و الباقی رو بسپاریم به خدا. نتایج قیام کربلا هم از این دست است. امام حسین علیه‌السلام قیام کردند و در ظاهر شکست خوردند اما ثمرات این قیام، در زمان‌ها و مکان‌های مختلفی ظهور و بروز پیدا کرد که در ابتدای امر، بر انسان‌های عادی پوشیده بود.

علامه مصباح یزدی:

«ملاک تکلیف، نتیجه روشن نیست، بلکه ملاک تکلیف، شناخت آن از راه عقل و شرع است، ولو اینکه عملا نتیجه دلخواه از آن حاصل نشود.» مطالعه‌بیشتر 

گشت کاریکاتوری

وقتی بدحجابی در دستگاه‌های فرهنگی کشور، خصوصا سینما ترویج می‌شود و مسئولان قضایی نمی‌توانند دستگاه‌های متولی و عمال آن‌ها را کنترل کنند، برخورد قضایی با مردم بدحجاب بیچاره که تحت تعلیم همین دستگاه‌ها قرار دارند، چیزی جز یک برخورد کاریکاتوری نیست.

این کاریکاتور، آبروی نظام را می‌برد.

برای اصلاح امر، یا باید با مروجین بدحجابی هم برخورد شود یا اینکه دست از سر مردم برداشت. حداقل در جرم‌هایی با مردم برخورد شود که خود حکومت مروج آن نیست.

 

(بر اساس نظریه نخبه‌گرایی، باید سراغ شاخه‌های اصلی رفت نه مردم بیچاره که در انتهای امور قرار دارند و غالبا صرفا مصرف کننده هستند.)

 

انشاالله راجع به #نخبه‌گرایی و جایگاه آن در اندیشه‌ی مسلمین بعدا مطالبی خواهم نوشت.

خطر دار

دیروز سالگرد شهادت شیخ فضل الله نوری بود. فقط یک نکته:

حقیقت این است که همین آدم‌های سکولار و لیبرالی که دم از آزادی می‌زنن، اگر روزی به قدرت برسند، همه‌ی ما رو دار می‌زنند، چون چیزی به نام پای‌بندی اخلاقی ندارند یا خیلی کم دارند.

کلی آخوند امثال شیخ ابراهیم زنجانی هم هستند که حاضرند ما را تکفیر کنند و حکم اعدام ما را صادر کنند.

پس گول حرف‌های به ظاهر قشنگ اون‌ها رو نخوریم.

 

(این جماعت روزانه مشغول سقط هزاران جنین هستند که پاره‌ی تن آن‌ها است، دیگر امثال ما جای خود داریم)

نقش موضوع شناسی در فقه

یکی از امور مهم در علم فقه، موضوع شناسی است. اگر موضوع شناسی درست صورت نگیرد، فقه دچار بحث‌های بیهوده خواهد شد. البته گاهی اوقات شرایط زمان موضوعات را دچار تغییر می‌کنند و کار را بر فقها سخت یا سهل می‌کنند. به نظرم شرایط زمان ما دو موضوع را به شدت دچار تغییر کرده‌اند، طوری بحث‌های قدیمی فقهی، بی‌فایده شده‌اند.

موضوع اول، بحث ولایت مطلقه و ولایت مقیده است. الان شرایط زمانه طوری شده است که در مقام عمل، ولایت مقیده تفاوت خاصی با ولایت مطلقه ندارد و شما قائل به هرکدام که باشی، شیوه‌ی حکومت میشه همینی که هست.

 

موضوع دوم هم بحث جهاد ابتدایی و جهاد دفاعی است. الان اوضاع طوری شده که به اسم دفاع، حمله‌ی پیش‌دستانه می‌کنند و در مقام عمل میشه، همه‌ی جهادهای ابتدایی را نوعی جهاد دفاعی دانست و بحث از تفاوت آن‌ها بیهوده است.

 

 

تفاوت غضب عاقل و جاهل

امیرالمومنین علیه السلام می فرمایند:

غَضَبُ‌ الْجَاهِلِ‌ فِی قَوْلِهِ‌ وَ غَضَبُ‌ الْعَاقِلِ‌ فِی فِعْلِهِ‌.

غضب جاهل در حرف او نمایان می‌شود و غضب عاقل در فعل او نمایان می‌شود.

بحارالانوار، ج۱، ص ۱۶۰

 

اگر یک موقعی یک آدم عاقلی را خشمگین کردید، انتظار نداشته باشید برگرده و همونجا چهارتا فحش به شما بده،  بلکه می‌زنه به حساب و بعدا سر یک فرصت مناسب تلافی می‌کنه.

از کی آدم می‌شویم

از نظر بسیاری از فلاسفه، انسان وقتی به دنیا می‌آید، هنوز استعداد های انسانیش ظاهر نشده‌اند و در ابتدای امر، حیوانی ضعیف بیش نیست. از منظر ملاصدرا اولین نشانه‌های انسان شدن، ادراک کلیات است. مثلا درک مفاهیمی کلی مثل اعداد، مالکیت و جنسیت از نشانه‌های انسان شدن است. مسکویه از باب دیگری وارد می‌شود و ملاک عملی ارایه می‌دهد. از نظر مسکویه، از موقعی که کودک از کار بد، شرم و حیا می‌کند، وارد دنیای انسانیت شده است. این نشانه‌ها را در دختر خودم، در کمی قبل از دو سالگی دیدم که روز به روز قوی‌تر می‌شود. پسر ندارم ولی شنیدم پسرها کمی دیرتر این چیزها را می‌فهمند. علی ای حال، حواستان باشد که از حدود سه سالگی با یک انسان فهیم طرف هستید و جلوی او هر کاری نکنید.

 

راستی، اگر دیدید که یک آدم بزرگ، از کار بد شرم و حیا نمی‌کند یا از درک برخی کلیات عاجز است، بدانید هنوز استعدادهای انسانیش به طور کامل شکوفا نشده است، یا اینکه قبلاً شکوفا شده ولی الان رو به زوال است.

تفاوت بارز مومن و منافق

 در روایات داریم که افراد منافق، مشورت‌های خوبی می‌دهند و از جهت علمی بخیل نیستند. البته نیت خیر ندارن بلکه این کار رو برای نفوذ انجام می‌دهند.  حالا اگر خواستیم این منافقین رو شناسایی کنیم، باید چه کار کنیم؟ باید به عملشون نگاه کنیم. ببینیم آیا اینقدر که حرف می‌زنند ، عمل هم می‌کنند یا خیر!؟

 

امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند:

الْمُؤْمِنُ‌ قَلِیلُ‌ الْکَلاَمِ‌ کَثِیرُ الْعَمَلِ‌ وَ الْمُنَافِقُ‌ کَثِیرُ الْکَلاَمِ‌ قَلِیلُ‌ الْعَمَلِ‌. 

مومن کم حرف می‌زند و زیاد عمل می‌کند، منافق زیاد حرف می‌زند و کم عمل می‌کند.

 

بحار الانوار، ج۱، ص ۱۵۴

 

 

 

آفات عمده‌ی انقلاب از منظر علامه مصباح یزدی

«باید گفت که آفات انقلاب عمدتاً فرهنگی است و بنیادی‌ترین و سودمند‌ترین شیوه‌ی حفظ و تقویت انقلاب، فعالیت‌های آموزشی و پرورشی است. اگر مردم و مسئولان و دست‌اندرکاران امور و شئون جامعه انقلابی، تعلیم‌وتربیت صحیح و کافی نیابند، هیچ امیدی به دوام و سلامت انقلاب نیست، هر‌چند شخص رهبر و تنی چند از زمامداران و متصدیان امور، از هر جهت صالح و شایسته باشند.»[1]

 

---

[1] (مصباح یزدی, جامعه و تاریخ از نگاه قرآن, 1390, ص. 393)