دین بازاری

پیتر برگر یکی  از بزرگ‌ترین جامعه‌شناسان دین که چند سال پیش فوت کرد، در کتاب سایه بان مقدس به پدیده شکل گیری دین و سکولاریسم می‌پردازد. به نظرم توصیفات خیلی خوبی از وضعیت دین در دنیا دارد ولی تحلیل‌ها و تفسیرهایش به شدت دچار سوگیری است.

یکی از توصیفات زیبایش راجع به دین در دنیای مدرن این است که دین، تبدیل به کالایی بازاری می‌شود. انواع روابط اقتصادی نظیر تبانی و کارتل سازی در نهاد دین پیدا می‌شود. اما در سطح فردی، دین تبدیل به مد می‌شود. یعنی دین مثل یک کالای مصرفی می‌شود که مثل لباس، هر روز یک شکل پیدا می‌کند. 

با توجه به این مطلب، ربط برخی از مداحان، روحانیون، سیاست‌مداران و برخی فعالیت‌های اقتصادی به راحتی روشن می‌شود.

توهم همیشگی مدعیان روشنفکری

وقتی صحبت‌های خیلی از مدعیان روشنفکری را مطالعه می‌کنم، چیزی که خیلی جلب توجه می‌کند، این است که فکر می‌کنند مردم با آن‌ها هستند، با این حال، خیلی از اوقات، با زورگویی به غرض خود می‌رسند. این مسأله حتی در صحبت‌های شخص معلوم الحالی مثل محمدرضا پهلوی نیز مشهود است.

طرفداران اغتشاشات در کشور نیز در حالی ژست مردمی بودن می‌گیرند که یک صدم جمعیت حاضرین در مراسمات مذهبی برای آن‌ها آرزو است.

تا جایی که یادم میاد، روشنفکران ایرانی، هیچگاه بدون اسلحه، توانایی خلق تغییر در ایران را نداشته‌اند.

بی حجابی به عنوان تخلف نه جرم

اینکه بی حجابی جرم یا تخلف باشه، مخالفین و موافقین خاص خود را دارد.

اما یکی از حداقل لوازم تخلف شدن بی حجابی، اینه که دیگه نیازی به مراجعه به دادگاه نیست و دولت خودش راسا می‌تونه متخلفین را جریمه کنه. یعنی همون طور که اداره آب و برق و گاز و ... ، بدون هیچ شاهدی و صرفا براساس نظر ناظر یا بازرس خودشون جریمه می‌کنند، وزارت کشور هم می‌تواند بر اساس نظر ناظرین خودش جریمه کند. یعنی دیگه هیچ شاهد و سند و مدرکی لازم نیست.

 

 

لایحه جدید. عفاف و حجاب رو ندیدم، اما در لایحه قبلی، هم می‌خواستن بی حجابی رو تخلف کنند هم می‌خواستن سخت گیری های جرم در اثبات تخلف لحاظ بشه که نامردی محض بود.

احیای بی ثمر اغتشاش

اغتشاشی که هدفش به زیر شکم خلاصه می‌شود، فاقد توان هژمونیک است.

بسیاری از آتش بیاران این اغتشاش نیز عده‌ای سیاستمدار و استاد دانشگاه ورشکسته و متقلب هستند که می‌خواهند از نمد برای خود کلاهی بدوزند.

 

تنها چیزی که مثل سال گذشته من رو نگران می‌کنه، عده‌ای مسئول خودباخته و واداده است.

سلاح ورز روسیه

 

به نظر شما اگر این آقا تو ایران بود، چه عاقبتی داشت؟

 

 

نمایندگان انتحاری

ظاهراً یک سری از نماینده‌های مجلس می‌دانند که قرار است رد صلاحیت شوند لذا انتحار می‌کنند تا هزینه رد صلاحیتشان را بالا ببرند.

ظرافت

تفاوت آدم ماهر و ناشی، در ظرافت است.

همه‌ی افراد می‌توانند در بسیاری از رشته‌های مختلف سرک بکشند اما هیچگاه مانند متخصص آن‌ رشته نمی‌شوند.

به عنوان کسی که حدود دوازده سال طلبگی کرده، عرض می‌کنم که بسیاری از اظهار نظرهای دینی که در رسانه‌ها انجام می‌شود، ناشیانه است و ظرافت ندارد. گاهی اوقات ضرر این حرکت‌های ناشیانه بیشتر از نبود آن‌ها است.

برنامه مهلا نمونه بارز این ناشی گری است. به یک نمونه از این ناشی‌گری و لوازم مسخره‌ی آن توجه بفرمایید:

فیلم را اینجا ببینید.

اما لوازم مسخره‌ش:

📿 چند وقت پیش دیدم یه مسؤول بانک بعد از انبوهی از اختلاس و دزدی، وضو گرفت اومد توی نمازخونه نمازشو خوند، اون آدم داره حرف خدا رو گوش میده، با خدا هم مشکلی نداره، فقط میخواست خون مردم رو توی شیشه کنه‼️

 

🗡چند سال پیش هم یه عده داعشی بعد از بریدن گلوی شیعیان، چاقو و قمه هاشون رو می‌شستن، میرفتن نمازشونو میخوندن 😇

اون داعشی با خدا مشکلی نداره، داره در راه خدا جهاد میکنه، فقط با بنده‌های مؤمنش مشکل داره‼️

 

🥸ما را به دلارهای دشمنان که نذر تشیع لندنی شد ببخش 

 

‍‌ ‎‌‌‌‎࿐჻ᭂ⸙@hojre_enghelab⸙჻ᭂ࿐

 

شعائر دینی و رفع فقر

یکی از تجربه‌های من در حضور در مراسم‌های تهرانی‌ها، این بود که هرجا غذا توزیع می‌شد، فقرا و نیازمندان هم حضور دارند و استفاده می‌بردند. 

اگر ندیدید، شب‌های جمعه برید بهشت زهرا (سلام الله علیها). خیلی بخور بخوره!

یه عده هم با ساک‌ها و پلاستیک‌های بزرگ، فقط جمع می‌کنند و می‌برند!

وقتی اینجور رسوم شایع باشه، فقرا شاید کیفیت غذایی نداشته باشند اما حداقل خیالمون راحته که گرسنه نمی‌خوابند!

 

 

به نظرم این تفاوت اصلی مراسم‌های مردمی برخلاف بسیاری از مراسم‌های حکومتی است که مردم در آن حضور ندارند.

به نظرم در بحث مبارزه با فقر مطلق، میزان اصابت به هدف در این مراسم‌ها از دستگاه‌های متولی با رفع فقر هم بیشتر باشه.

نکته‌ی آخری که نباید مغفول بماند هم این است که برگزار کنندگان این مراسم‌ها در طول سال هم نگران فقرا هستند و اگر شما یه سری به مساجد فعال بزنید، متوجه می‌شوید که در عرصه‌های دیگر مبارزه با فقر هم فعال هستند.

وزارت بازرگانی

حکومت از یه طرف عرضه نظارت بر یک مجموعه کوچک مثل اتاق بازرگانی را ندارد ولی از اون طرف می‌خواهد وزارت بازرگانی تشکیل بدهد!

معلوم است آخرش چه می‌شود!

 

 

 

 

+ امروز یک سری از مومنین متحصن را دستگیر کردند و بردند. اختلال در دستگاه‌های نظارتی از جمله ق.ق مشهود است.

تاملی در معنای انقلابی

از موقعی که حضرت آقا به این مجلس گفتن انقلابی، واژه انقلابی برام کم ارزش شده!

وقتی واکنش نماینده‌ها به بخش نامه معاونت سیاسی وزارت کشور رو دیدم، حالم بهم خورد.

لایحه ننگین عفاف و حجاب هم بهش اضافه کنید.

فرهنگ امنیتی

وقتی بسیاری از مراکز فرهنگی کشور را امنیتی کرده‌اند...

وقتی اخذ مجوز موسسه فرهنگی از وزارت ارشاد، سخت‌تر از خیلی از مجوزهای اقتصادی و نیازمند امضای طلایی است...

وقتی در پایگاه بسیج یک ده کوره هم سوء ظن‌های بی‌جای امنیتی وجود دارد...

چطور انتظار دارند ما در بحبوحه‌ی بحران بی‌عفتی و بی‌حیایی، کار فرهنگی کنیم؟

جریان شناسی کوچک نیروهای مذهبی

نیروهای مذهبی مدافع نظام و انقلاب، یکدست نیستند. حداقل دو جریان نیرومند در آن وجود دارد:

یک جریان، همان جریان اسلام سنتی است که رهبری آن با حوزویان است.

جریان دوم، یک اسلام به ظاهر مترقی‌تر است که رهبری آن بیشتر با نیروهای نظامی است.

جریان دوم نگاه تحقیرآمیزی نسبت به اولی دارد و خود را برتر می‌داند، امکانات مالی و قدرت اداری برتری نیز دارد و در انتصابات نهادهای حوزوی هم دخالت می‌کند. اما نقطه ضعف آن، فقدان بعد نظری قدرتمند و کمبود شخصیت‌های برجسته‌ی علمی و معنوی است.

 

دعوای این دو جریان بین مردم نفوذ نکرده است و شاید فقط طرفداران جبهه پایداری با آگاهی از چنین نزاعی، کنش‌گری سیاسی دارند. نامه اخیر مجتبی توانگر، بیانگر گوشه‌ای از این نزاع است. (اینجا بخوانید.)

معنای از خود بیگانگی در علوم اجتماعی

یکی از کلید واژه‌های مشهور در علوم اجتماعی، «از خود بیگانگی» است. ظاهرا هرکسی هم به یک معنا به کار برده است اما می‌شود یک ریشه‌ی واحد برای همه در نظر گرفت. تقریبا همه‌ی اندیشمندان نوعی محدودیت و سلب آزادی را در اصطلاح از خود بیگانگی به کار برده‌اند.

شخصی مثل ژان ژاک روسو وقتی از «از خود بیگانگی» صحبت می‌کند، آن را ثمره اخلاق می‌داند و می‌گوید چون اخلاق باید محدودیت ما می‌شود، ما نسبت به استعدادها و توانایی‌های خودمان بیگانه می‌شویم. 

زیمل، از خود بیگانگی را محصول تقسیم کار می‌داند. یعنی انسان‌ها با تقسیم کار، چیزهایی را خلق می‌کنند که هیچکدام به تمامیت آن اشیاء علم ندارند و این اشیاء، آزادی انسان‌ها را نیز به طور ناخواسته، محدود می‌کنند. (با یک مثال خیلی ساده بخوام توضیح بدم، میشه مجلس شورای اسلامی. مردم مختلف با اهداف مختلف میان و به صورت تک تک، نمایندگان مجلس رو انتخاب می‌کنند، اما وقتی این نماینده دور هم میشینن، تبدیل به چیز دیگری می‌شوند که شاید هیچکدام از مردم، آن را اراده نکرده‌اند.)

دیدگاه وبر هم شبیه زیمل است. وبر میگه ما اومدیم بروکراسی اداری راه انداختیم که کارها آسان بشود، ولی خودمون توی این بروکراسی اداری که مثل قفس آهنین می‌ماند، اسیر شدیم.

داستان مارکس متفاوت است. مارکس بعضی اوقات مانند روسو صحبت می‌کند و بعضی از اوقات مثل زیمل. مثلا اونجایی که مارکس داره از «از خود بیگانگی نسبت به محصول» صحبت می‌کند، حرفاش شبیه زیمل میشه. مثلا میگه هرکارگر فقط بخشی از محصول را می‌سازد و نسبت به محصول نهایی شناخت کافی ندارد. اما وقتی از «از خود بیگانگی نسبت به خود» صحبت می‌کنه، حرفاش شبیه روسو میشه. البته تقصیر رو مثل روسو گردن اخلاق نمی‌اندازد، بلکه می‌گوید این نظام سرمایه‌داری است که انسان‌ها را مثل حیوان به کار گرفته است و مانع بروز استعدادهای انسانی‌ها شده. در نظام سرمایه‌داری، انسان باید مثل حیوان فقط کار کند و تولید مثل کند. البته مارکس یه معنای نسبتا متفاوت سومی هم دارد. مارکس میگه وقتی کارگر یک محصول رو تولید می‌کنه، در اون محصول سهم داره، بالاخره کارگر یک ارزش افزوده‌ای در محصول ایجاد کرده است. اما در نظام سرمایه‌داری، محصول به سرمایه‌دار تعلق می‌گیرد و کارگر هیچ سهمی در ارزش افزوده‌ای که خلق کرده است ندارد. مثال ساده‌ و ملموسش میشه رحم اجاره. یک زن رو تصور کنید که پول گرفته و رحمش رو اجازه داده و در ایام بارداری، خرج خورد و خوراک و دیگر امور ضروری او را به او پرداخت می‌کنند. بعد از اینکه بچه متولد می‌شود، پول کمی به صاحب رحم می‌دهند و بچه را می‌برند. در حالی که توجه ندارند صاحب رحم، چنان ارزش افزوده‌ای در بچه ایجاد کرده است که با میلیاردها میلیارد پول هم قابل حصول نبود و سهم صاحب رحم، بیش از این حرف‌ها است و باید مانند یک مادر با او رفتار شود. کارگران نیز پدران محصولات کارخانه‌ها هستند و بیش از این حقوق‌های حداقلی سهم دارند.

سکولاریسم فرهنگی

بی‌برنامگی حکومت در بحث حجاب و انداختن توپ در زمین علما و مردم، نوعی سکولاریسم فرهنگی است که ناشی از فقر فکری مسئولان و اندیشمندان حکومتی است.

راضیان وضع موجود

یکی از نقدهای اساسی به بسیاری از جامعه‌شناسان، نادیده گرفتن افراد و اقشار ذی نفع در وضع نامطلوب جامعه است. یعنی خیلی ساده انگارانه است که فکر کنیم صرفا با دستور و برنامه و بدون درگیری با صاحبان قدرت و ثروت، می‌توان جامعه را اصلاح کرد.

در جامعه ما افراد و اقشاری وجود دارند که به دنبال سلطه‌ی تام و‌ تمام بر مردم هستند. یک نمونه از این سلطه، حقوق پایین و وضعیت نامناسب کارگران است. نمونه دیگر، بالا کشیدن سرمایه‌ی مردم در بورس است. نمونه‌ی دیگر ترویج بی‌حجابی و بی‌عفتی جهت تکثیر نیروی کار ارزان یعنی زنان و کاهش انتظارات کارگران از طریق فروپاشی خانواده است. و قس علی هذا.