تمرین جامعه‌شناسی

کنا عند أبی جعفر «علیه السلام»، فذکرنا ما أحدث الناس بعد نبیهم‏ «صلى اللّه علیه و آله»، و استذلالهم أمیر المؤمنین «علیه السلام»، فقال رجل من القوم: أصلحک اللّه، فأین کان عز بنی هاشم و ما کانوا فیه من العدد؟!

فقال أبو جعفر «علیه السلام»: و من کان بقی من بنی هاشم؟ إنما کان جعفر و حمزة فمضیا، و بقی معه رجلان ضعیفان ذلیلان، حدیثا عهد بالإسلام: عباس، و عقیل. و کانا من الطلقاء.

أما و اللّه، لو أن حمزة و جعفرا کانا بحضرتهما، ما وصلا إلى ما وصلا إلیه، و لو کانا شاهدیهما لأتلفا نفسیهما»

الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏8، ص: 189 , 190

ترجمه روان و آزاد:

راوی می‌گوید نزد امام محمدباقر (علیه‌السبلام) نشسته بودیم و از وقایعی که بعد از نبی اعظم (صلّی‌الله‌علیه‌وآله) رخ داد و اینکه امیرالمونین (علیه‌السّلام) را رها کردند بحث کردیم. یکی از افراد خطاب به امام گفت: خدا خیرت بده، عزت و اقتدار بنی‌هاشم کجا بود که اینطوری شد؟

امام محمد باقر (علیه‌السّلام) فرمودند: «از بنی هاشم چه کسی مانده بود؟ آن‌هایی که اقتدار داشتند، حمزه و جعفر بودند که شهید شدند، دو تا از بنی هاشم همراه امیرالمونین (علیه‌السّلام) باقی ماندند که که ضعیف و ذلیل بودند یعنی عباس و عقیل، که این دو نفر تازه مسلمان شده بودند و از آزادشدگان در روز فتح مکه بودند.

اگر حمزه و جعفر حضور داشتند، آن دو نفر یعنی ابوبکر و عمر، به خواسته‌ی خود نمی‌رسیدند، و اگر شاهد آن ماجرا بودند، ابوبکر و عمر را از بین می‌بردند.»